یکی از روش های ساده برای اندازه گیری فشار سیالات در فشاز کم استفاده از پیزومتر و مانومتر است. اساس کار هر دو این فشار سنج ها بر مشاهده تغییرات ارتفاع ستون مایع تعادل یافته قرار دارد. این متن به معرفی این دو فشار سنج می پردازد. باید دقت کرد که هنگامی که سیال در لوله ها در حال حرکت است، عموما منظور از فشار، فشار در محور لوله می باشد. در مورد گاز ها تفاوت فشار بین محور و جداره لوله بسیار کم است ولی در مایعات، مخصوصا در لوله های قطور این اختلاف فشار غیر قابل صرف نظر کردن است.
پیزومتر (Piezometer)
پیزومتر ساده ترین ابزار اندازه گیری فشار است. که عبارت است از یک لوله باریک و شفاف که یک انتهای آن به صورت عمودی به لوله یا مخزن اصلی متصل شده است. در سر دیگر این لوله در نقطه ای بالا تر قرار گرفته است. باید توجه کرد که برای اندازه گیری درست و دقیق لازم است که انتهای پیزومتر به صورت عمود بر سطح لوله یا مخزن متصل شود. پیزومتر ها وسیله ای ساده و دقیق برای اندازه گیری فشار سیالات هستند ولی این وسیله تنها برای مایعات غیر فرار و غیر سمی در فشار های کم مناست است.
پیزومتر شیب دار (Inclined Piezometer)
هرگاه فشار مورد اندازه گیری کوچک باشد، برای بالا بردن دقت اندازه گیری از لوله پیزومتر به صورت مورب استفاده می کنند. همواره ارتفاع عمودی بیانگر فشار است ولی با کج کردن لوله مایع درون لوله برای رسیدن به ارتفاع باید مسیر بیشتری طی کند در مطالب بعدی این مسئله به صورت محاسباتی نیز نشان داده خواهد شد.
مانومتر (Manometer)
مانومتر نوعی ار پیزومتر است که در آن از لوله ی خمیده U شکل استفاده می شود. این کار موجب می شود که با آن بتوان هم فشار مایع و هم فشار گاز را اندازه گیری کرد. و اگر از مایعی با چگالی بالا مانند جیوه در مانومتر استفاده شود، می توان فشار های بالاتری را نیز اندازه گیری کرد. مانومتر مانند پیزومتر لازم است که به صورت عمود بر مخزن ها نصب شود اما بر خلاف پیزومتر می توان از این وسیله هم در بالا و هم در پایین لوله اصلی استفاده کرد.
مانومتر شیب دار (Inclined Manometer)
هنگامی که یک ساقه مانومتر مورب باشد محاسبات کاملا مشابه محاسبات مانومتر ساده انجام می شود. با این تفاوت که برای محاسبه ارتفاع باید ارتفاع عمودی مورد سنجش قرارا بگیرد. مهم ترین علت استفاده ار مانومتر شیب دار هم مانند پیزومتر شیب دار بالا بردن دقت محسابات است. در مطالب آینده به محاسبات مانومتز شیب دار و ساده خواهیم پرداخت.
مانومتر تفاضلی (Differential Manometer)
به این نوع مانومتر که در شکل زیر نشان داده شده است، مانومتر تفاضلی گفته می شود. و علت نام گذاری این است که این مانومتر فشار دستگاه را اندازه نمیگیرد بلکه تنها اختلاف فشار سیال در دو نقطه را گزارش می کند. یکی از کار برد های این ابزار در مکانیک سیالات، اندازه گیری سرعت عبور سیال است. لوله ونتوری نمونه ای از کاربرد مانومتر تفاضلی است.
همانطور که اشاره شد در مطالب بعدی به شرح محاسبات این سیستم ها پرداخته می شود.
منبع: مکانیک سیالات کاربردی، راجر کسینجر
